همه چیز راجع به کیسه آب و مایع آمنیوتیک

کیسه آب چیست ؟

کیسه ای نازک اما بسیار مستحکم است که دور جنین را احاطه کرده و جنین و مایع آمنیون و جفت و بندناف داخل آن قرار دارند. کیسه آب از سه ماهگی به بعد به دیواره های رحم چسبیده است. کیسه آب در واقع از 2 لایه به نام " کوریون" و "آمنیون" تشکیل شده است. یعنی یک کیسه ی 2 لایه ای است که 2 لایه اش به هم چسبیده اند.

مایع آمنیوتیک چیست؟

مایع آمنیوتیک مایعی است که جنین را در خود غوطه ور کرده است. در نیمه اول بارداری مایع آمنیوتیک دارای خصوصیات مایع خارج سلولی جنین است ودر نیمه دوم بارداری تکامل عملکرد کلیوی و گوارشی جنین را نشان می دهد. این مایع رنگ خاصی ندارد و از بی رنگ تا نسبتا سفید (مثل دوغاب رقیق) می تواند باشد.

مایع آمنیوتیک در کجــــا تولید می شود؟

در ماه های اول بارداری منشا اصلی مایع آمنیون، جفت و پرده های جنینی و بندناف و پوست جنین می باشد.اما با رشد جنین کم کم ادرار جنین منشا اصلی مایع آمنیون بوده و سایر اعضا نقش کمتری دارند. از حدود 12 هفته جنین شروع به تولید ادرار می کند که در حجم مایع نقش دارد.مایع آمنیون تا حدود 34 هفته رو به افزایش دارد و پس از آن تغییر خاصی نمی کند و در برخی موارد کاهش نیز می یابد. اما تناسب بین مایع و جنین و سن بارداری همیشه باید برقرار باشد.

نکته: اگر بعد 18 هفته حجم مایع آمنیون بسیار کم باشد به اختلالات کلیوی جنین شک می کنیم.چون در این زمان "ادرار جنین" بزرگترین منبع تولید آب دور جنین است.

نکته: اگر میزان آب دور جنین بسیار بیشتر از نرمال باشد به یکی از اختلالاتی که شک می کنیم اختلالت انسداد دستگاه گوارش یا دستگاه تنفسی است . چون جنین اواخر بارداری روزی 300-400 سی سی مایع را ازطریق تنفس و ریه و گوارش می بلعد.

حجم مایع آمنیون چقدر است ؟

همانطور که قبلا گفتم حجم مایع به لحاظ مقدار در حال افزایش است.اما همیشه یک تناسب بین مایع و سن و جثه جنین وجود دارد.ط.ری که مایع آمینون در :

10 هفته حدود 30 میلی لیتر است.

16 هفته حدود 200 میلی لیتر است.

پس از 34 هفته بیش از یک لیتر است.

وظایــف مایع آمنیوتیک:

مایع آمنیون یک مایع فعال (از نظر بیولوژیکی) است.جالب است بدانید اواخر بارداری روزی هزار میلی لیتر مایع آنیون وارد کیسه آمنیون شده و به همان میزان از کیسه آب خارج شده و تبدیل به ادرار جنین می گردد.

مایع آمنیون یک ضربه گیر است : مایع آمنیون به عنوان یک ضربه گیر جنین را در مقابل صدمات وبند ناف را در مقابل تحت فشار قرار گرفتن حفظ  می کند.

جنین  را ازبسیاری از عفونت ها محافظت می کند .چون فضایی که جنین در آن وجود دارد را به طور کامل از نظر فیزیکی جدا کرده است.

در تکامل ریه و دستگاه گوارش جنین نقش دارد.

کیسه آب همیشه دمای مرکزی بدن را دارد و بنابراین از نظر دما محیط مناسبی برای جنین است.

اندازه گیری مــــــایع آمنیوتیک :

به دو روش انجام می شود.

maximum vertical pocket (MVP)  بزرگترین پاکه ی عمودی بیشترین قطر کیسه آب که هیچ عضو و اندام جنین داخل آن نباشد .مقدار طبیعی "بزرگترین پاکه آمنیوتیک"   آن 2الی 8 سانتی متر است.اما معمولا در سونوگرافی ها به این روش گزارش نمی شود.

 Amniotic  fluid  index   (AFI)-  شاخص مایع آمنیون AFI: این شاخص بطور شایع در سونوگرافی ها گزارش می شود. در این روش رحم به چهار قسمت مساوی تقسیم می شود که در هر یک از آنها بزرگترین  قطر کیسه اندازه گیری می شود. اعداد حاصل با هم جمع شده و شاخص گزارش می شود. مقدار طبیعی آن 5 الی 24 سانتی متر است.